Gillan: "Toolbox"

Που να γνώριζα πως στις 14 Οκτωβρίου 1991 θα κυκλοφορούσε το ηχογραφημένο στα ιστορικά Battery Studios του  Λονδίνου, και με  παραγωγός τον θρυλικό  Chris Tsangarides, το προσωπικά αγαπημένο (από την νεότερη μουσική παραγωγή του Gillan), το "Toolbox" που είναι στην ουσία σόλο άλμπουμ, αλλά με στιβαρή μουσική υποστήριξη: κιθάρα από τον Steve Morris, μπάσο απότον Brett Bloomfield και  τύμπανα από τον ογκόλιθο Leonard Haze. Guest μουσικός ο Leslie West στην κιθάρα στο τραγούδι "Hang Me Out to Dry". 

Ο δίσκος κινείται γύρω από το ατόφιο hard rock, με στοιχεία blues-rock και κάποια πιο μελωδικά σημεία. Δεν υπάρχουν πολλά πειραματικά στοιχεία και δίνεται η έμφαση στην ενέργεια, στα riffs και στην ερμηνεία της φωνής του Gillan. Διαφέρει από προηγούμενες δουλειές του Gillan με πιο "μπασμένο" κιθαριστικό στυλ, λιγότερα πλήκτρα ή "λαμπερές" παραγωγές μιας και εδώ η παραγωγή φαίνεται πιο ωμή και άμεση. 

Το "Toolbox" κυκλοφόρησε σε μια περίοδο όπου ο Gillan δεν ήταν (προσωρινά) μαζί με τους Deep Purple ενώ ακολούθησε εκτεταμένη  περιοδεία που διήρκησε περίπου 10 μήνες, στην Ευρώπη και τη Νότια Αμερική. Αυτό βοήθησε να δείξει ότι ο Gillan ως σόλο καλλιτέχνης είχε ισχυρό απήχηση. Παρόλο που το άλμπουμ δεν είχε μεγάλη εμπορική επιτυχία, θεωρείται από πολλούς (μεταξύ αυτών κει εμού) ως μια από τις καλύτερες solo δουλειές του Gillan, διότι η φωνή του είναι σε εξαιρετική φόρμα – εκφραστική, δυναμική, στα  γνώριμα υψίπεδα και ένταση. Οι κιθαριστικές ερμηνείες και τα riffs είναι γεμάτα ενέργεια και χαρακτήρα. Οι συνθέσεις γενικά έχουν καλό ρυθμό, ποικιλία (τραγούδια πιο "πάρτι", πιο σκληρά κομμάτια) και σίγουρα δεν είναι  μονότονα. Βοηθά και η αξιόλογη παραγωγή του Tsangarides που καταφέρνει να δώσει έναν ήχο "ζωντανό", με καθαρότητα αλλά χωρίς υπερβολική γυαλάδα, διατηρώντας την αίσθηση του ροκ. 

Πιο συγκεκριμένα: Ο δίσκος ξεκινά με το "Hang Me Out to Dry" ένα από τα πιο δυναμικά κομμάτια του δίσκου, με riff που χτυπάει κατευθείαν στα μηλίγγια, groovάρει  στα τύμπανα και εξαιρετική  φωνητική απόδοση. Ο guest Leslie West (Mountain) στη κιθάρα δίνει ένα ιδιαίτερο "dirty blues" χρώμα ενώ στιχουργικά είναι αιχμηρό, με διάθεση αντίδρασης και ξεσπάσματος. Ο Gillan φωνάζει με πάθος, σαν να απευθύνεται σε κάποιον που τον πρόδωσε (ο Blackmore ακούει;;). Το ομώνυμο κομμάτι "Toolbox" που ακολουθεί έχει πιο "industrial" χροιά με έντονα riff, έχει στιβαρή ρυθμική βάση, η φωνή του Gillan εδώ "παίζει" με μεσαίες και χαμηλές νότες, όχι μόνο τις ψηλές κραυγές. Με το "Dirty Dog" ο Gillan βάζει μια πιο blues-ροκ διάθεση. Το riff έχει "χορευτική" ενέργεια και το τραγούδι φλερτάρει με ατμόσφαιρα μπαρ. Οι στίχοι έχουν χιούμορ, μιλώντας για χαρακτήρες λίγο "αλήτικους" και όταν το πρωτάκουσα το θεώρησα ιδανικό για live, καθώς έχει αυτόν τον ρυθμό που ξεσηκώνει, και πραγματικά μετά από έναν χρόνο το άκουσα και στην συναυλία στην Αθήνα. Το "Candy Horizon" είναι ένα από τα πιο μελωδικά κομμάτια του άλμπουμ καθώς η φωνή του Gillan είναι πιο "λυρική" και συναισθηματική, σε αντιπαράθεση με τη σκληράδα των προηγούμενων. Ο τίτλος και οι στίχοι φέρνουν μια εικόνα "ονείρου" ή "παραίσθησης", με έντονα μεταφορικό χαρακτήρα. Το δυναμικό mid-tempo με έμφαση σε μελωδική ανάπτυξη, "Don’t Hold Me Back" με την  κιθάρα να παίζει πιο λυρικά σόλο, και η ερμηνεία του Gillan βγάζει έντονο συναίσθημα.

Από τα πιο βαριά κομμάτια του δίσκου το "Pictures of Hell" με riff σχεδόν μεταλλικό με τον Gillan να "ξεσπάει" με οργή, βάζοντας σκοτεινές εικόνες στους στίχους. Έχει από τις πιο έντονες στιγμές στο δίσκο, σαν να θέλει να αποδείξει ότι μπορεί ακόμη να σταθεί δίπλα σε πιο heavy καλλιτέχνες. Το "Dancing Nylon Shirt (Part 1)" είναι ένα περίεργο, σχεδόν πειραματικό κομμάτι: funky-ροκ διάθεση και  παιχνιδιάρικο ρυθμό. Ο τίτλος είναι σαφώς "σουρεαλιστικός" και το τραγούδι δείχνει το χιούμορ και την ιδιορρυθμία του Gillan.

Το "Bed of Nails" είναι μια σύνθεση με σκληρό, "κοφτό" riff, με τον Gillan να τραγουδάει πιο επιθετικά.Το κομμάτι έχει έντονη ρυθμική ενέργεια. Το "Gassed Up" είναι ένα τραγούδι γεμάτο κίνηση, πιο "ροκ εν ρολ" διάθεση, σχεδόν σαν παλιά σχολή. Ο Gillan παίζει φωνητικά με χιούμορ, βγάζοντας μια πιο "παιχνιδιάρικη" διάθεση. Δεν είναι από τα πιο γνωστά και δημοφιλή, αλλά λειτουργεί ως ανάσα πιο ανάλαφρη μετά τα βαριά κομμάτια. Υπάρχει το "Everything I Need" το πιο "ευθύ" hard rock τραγούδι του δίσκου. Στα live συχνά δούλευε καλά, λόγω του sing-along χαρακτήρα του. Στην συνέχεια το "Dancing Nylon Shirt (Part 2)" και είναι η επιστροφή στο μοτίβο του Part 1, σαν επαναληπτική ιδέα/αστειάκι του δίσκου.Σύντομο, περισσότερο ως outro – ελαφραίνει τη διάθεση πριν το τέλος.

Για να έρθει το "Hole in My Vest" ως κλείσιμο του άλμπουμ, με μια πιο ανάλαφρη, χιουμοριστική διάθεση. Παρά τον "απλό" τίτλο, το κομμάτι παίζει με εικόνες της καθημερινότητας με σαρκασμό. Είναι σαν ο Gillan να λέει: "ας τελειώσουμε με χαμόγελο".

Συνολικά, το "Toolbox' έχει καλή ισορροπία: βαριά hard rock κομμάτια (Pictures of Hell, Bed of Nails), πιο μελωδικά (Candy Horizon, Don’t Hold Me Back), χιουμοριστικά (Dancing Nylon Shirt, Hole in My Vest). Αυτό το μίγμα κάνει το άλμπουμ πιο πλούσιο και δείχνει την προσωπικότητα του Gillan πέρα από το κλασικό "Deep Purple" πλαίσιο. Υπάρχει και το παραλειπόμενο της ιστορίας: Από τον Ιανουάριο του  1992 έως μέσα/τέλη του 1992 ο Ian Gillan σχημάτισε τους Repo Depot με συμμετέχοντες τους  Brett Bloomfield (μπάσο), Leonard Haze (τύμπανα) και τον Dean Howard (κιθάρα).

Ο Gillan πήγε σε περιοδεία. Ο Howard αντικατέστησε τον Morris στα μισά της περιοδείας. Αργότερα επιλέχθηκε ένα όνομα για αυτό το συγκρότημα: Repo Depot. (https://www.youtube.com/watch?v=fLCQDolelcM). Ηχογράφησαν ακόμη και μερικά κομμάτια - ή τουλάχιστον έγραψαν μερικά που κυκλοφόρησαν σε άλλους δίσκους: (Easy Come, Easy Go, "Hard on You", "A Day Late and a Dollar Short")- πριν ο Gillan ενταχθεί στους αγαπημένους του Purple και πάλι…

Νότης  "Dirty Dog"  Γκιλλανίδης