Genesis: “Mama, can you feel my heart? (Χα-χα-ΧΑ!)”

08/10/2023

Κατηγορία: Rocktime Songs

2472

Κυριακή 2 Οκτωβρίου του ‘83. To οικογενειακό SIMCA 1301 του ’73 στο χρώμα του χρυσού κουβαλά τρεις εφήβους κι έναν έκτης δημοτικού σε μονοήμερη εκδρομή στο Χολαργό

 

Αφορμή, η επίσκεψη του ενηλίκου οδηγού σε έκθεση με μηχανήματα βιομηχανικής παραγωγής – τρυπάνια, αντλίες, γεννήτριες ως και γερανούς και, κλαρκ.
Η ανοιχτή έκταση που φιλοξενεί δεκάδες φυτεμένα κάπως βίαια σε γκαζόν περίπτερα, πάγκους και βάθρα για τα πιο βαριά εκθέματα αστράφτει κάτω από τον ζεστό φθινοπωρινό ήλιο και μοιάζει αχανής. Για τον έναν απ’ τους τρεις εφήβους, για τον οποίο η θέα των εκτιθεμένων εργαλείων είναι πιθανόν από τα πιο συνθλιπτικά βαρετά πράγματα στον κόσμο μετά την Άλγεβρα και το Κατηχητικό, το καταναγκαστικό του πράγματος οδηγεί όπου φύγει – φύγει την προσοχή του σε περιφερειακές λεπτομέρειες του όλου σκηνικού.
Το σταντ της εταιρίας “INTERNATIONAL TOOLS” που είχε στον κεντρικό της πάγκο τρεις πιατέλες με κάτι μικρά γεμιστά κρουασανάκια τοποθετημένα σε λοφίσκους Ένα κορίτσι με ολόσωμη τζην φόρμα και κράνος ανθρακωρύχου με ενσωματωμένο φακό που μοιράζει προσπέκτους, ίδια η Μπάρμπαρα Μπαχ απ’ τους Ντιουκς. Και η μουσική που ακούγεται από τα ογκώδη επίγεια ηχεία, τα στρατηγικά τοποθετημένα έτσι ώστε όλη η έκθεση να τυλίζεται σε μια χαμηλή υπόκρουση. Ανάμεσα σ’ αυτά που μπορούσε ν΄αναγνωρίσει ή τουλάχιστον ν’ αφήσει το μυαλό του να αντιστοιχίσει σε κείνες τυις περιγραφές που διάβαζε στο «ΠΟΠ & ΡΟΚ», άκουσε Kraftwerk, Jean Michel Jarre, Sky. Κι ένα κομμάτι που ξεπήδησε αργά, ύπουλα, σα να σέρνεται πάνω σ΄ένα ηλεκτρονικό χαλί με μια φωνή αγχωμένη που αγρίευε, παρακάλαγε και θρηνούσε μέχρι τέλους, επαναλαμβάνοντας ολοένα μια προσφώνηση: “Mama”.

 

Ο Phil Collins έχει διαβάσει την αυτοβιογραφία του σπουδαίου βρετανού ηθοποιού David Niven με τίτλο “The Moon's A Balloon”, που έχει πρωτοκυκλοφορήσει το 1971. Την έμπνευση για το θέμα των στίχων, θα το  βρει εκεί: ο νεαρός άντρας, εκεί γύρω στα 20, που μόλις έχει αποφοιτήσει από την Βασιλική Στρατιωτική Ακαδημία, συναντά κι ερωτεύεται μια 45άρα επαγγελματία του έρωτα.
Ο νεαρός τον καταλαμβάνεται, μέρα με τη μέρα, από μια εμμονή. Κι όσο εκείνη τον αγνοεί επιδεικτικά, τόσο αυτός παραδίδεται σε μια αρρωστημένη παραφορά. Και για κείνην, ναι, ο νεαρός είναι κάτι ιδιαίτερο. Αχνή υπόμνηση μιας αθωότητας, μιας συναισθηματικής καθαρότητας που έχει χάσει αμετάκλητα. Όμως όσο κι αν εκείνος της αρέσει, γνωρίζει καλά ότι η σύνδεσή τους δεν θα οδηγήσει πουθενά. Του το αποσαφηνίζει, με όσα λόγια επιτρέπονται στη συνθήκη.
Δεν μπορεί να ανταποκριθεί στον ερωτά του. Εκείνος όμως επιμένει να την φωνάζει “mama”.
Από το 1980 και το άλμπουμ “Duke”, οι Genesis είχαν αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο συνέθεταν. Μέχρι τότε, καθένας τους έφερνε τα demo με τις δικές του ιδέες στο στούντιο και με βάση τις υποδείξεις του ενοχρηστρώνονταν και έπαιρναν την τελική τους μορφή. Έκτοτε τα τραγούδια προέκυπταν μετά από συλλογική επεξεργασία. O 12ος δίσκος τους θα γινόταν, την Άνοιξη του ’83, ο πρώτος πουθα γραφόταν εξ ολοκλήρου στο δικό τους στούντιο, μια αγροικία στην εξοχή του Surrey που είχαν ονομάσει «Φάρμα».  Ο Tony Banks θυμάται ότι μετά τις πρώτες μέρες στη «Φάρμα», όταν από τα jam άρχισαν να προκύπτουν τα πρώτα δύο – τρία τραγούδια, συναποφάσισαν να κάνουν ό,τι μπορούν για να διατηρήσουν τη φρεσκάδα και τον ενθουσιασμό της αλληλεπίδρασης που εξακολούθούσε να υπάρχει μετά από 15 χρόνια μουσικπής συνύπαρξης. Ει δυνατόν, αφού θα κατέληγαν στις συνθέσεις, να τον ηχογραφούσαν με τη μία, από την αρχή ως το τέλος.
Με τρεις αυτόνομους συνθέτες σ΄ ένα συγκρότημα, καθόλου πλέον δεν μετρούσε ποιός είχε την αρχική ιδέα ή από ποιό όργανο, τύμπανα, πλήκτρα, ή κιθάρα αυτή θα προερχόταν.
Ο Phil Collins θυμάται ότι ήταν ο Mike Rutherford αυτός που σκάρωσε το συγκεκριμένο τραγούδι, ξεκινώντας από ένα ρυθμό στο δικό του drum machine.
Ο Tony Banks έβαλε πάνω στο ρυθμό μερικές συγχορδίες με πλήκτρα και τελευταίος ήρθε ο Collins κι άρχισε να αυτοσχεδιάζει στίχους ακούγοντας την πρόχειρη ηχογράφησή τους ξανά και ξανά. Από κει ξεπήδησε η λέξη "Mama" που έγινε τελικά και ο τίτλος του τραγουδιού.
Σε συνέντευξη τύπου που ακολούθησε την κυκλοφορία του δίσκου, ο Collins δήλωσε ότι όσο προβάριζαν το τραγούδι, τόσο ανέδιδε μια αίσθηση υψηλής θερμοκρασίας, υγρασίας, απ΄αυτήν που κολλά πάνω σου και σε κάνει να σκάς. «Σα να βρίσκεσαι σε κουβανέζικο οίκο ανοχής», αστειεύτηκε.
«Και το ρεφραίν τον ρωτούν. Στην ουσία είναι ένα μανιώδες, καγχαστικό γέλιο του Collins. Πώς μπήκε στο πετσί ενός τόσο δυσοίωνου, αν όχι κακόβουλου χαρακτήρα; «Εύκολα. Μην ξεχνάτε ότι είχα σπουδάσει ηθοποιία πριν καν μπω στους Genesis». Όταν πρωτόπαιξε το κομμάτι στον μάνατζερ της μπάντας, μεταξύ σοβαρού και αστείου του είπε ότι αυτή η κλιμάκωση της έντασης στη μέση (“can you feel my heart !”), απευθείας παραπέμπει στο ότι ο αφηγητής των στίχων είναι ένα απεγνωσμένο έμβρυο που εκλιπαρεί την κυοφορούσα μητέρα του να το αφήσει να ζήσει. Όσο για το ρυθμικό του γέλιου, ούτε αυτό είναι πρωτάκουστο.
Ο ράπερ Melle Mel, ούτε έναν χρόνο πριν ηχογραφηθεί το “Mama”, στην επιτυχία "The Message" των Grandmaster Flash and the Furious Five γεφυρώνει το κενό του ρεφραίν του μ΄ένα όμοιο, μισό απόγνωση, μισό έπαρση καγχασμό. «Χα-χα- ΧΑ!».
Κόντρα λοιπόν στο αναμενόμενο, ήταν ο Rutherford που συνέλαβε το δυσοίωνο αυτό σχήμα των κρουστών, εσκεμμένα, δε, πείραξε την παραμόρφωση στον ρυθμό του drum machine, για να το κάνει όσο πιο κοντά γίνεται στον ήχο μιας καρδιάς που πάλλεται. Και όντως, Το ρυθμικό μοτίβο κυριολεκτικά στοιχειώνει απ’ το τραγούδι απ’ άκρη σ’ άκρη.
To βίντεο κλιπ για το “Mama” θα αναλάβει ο Stuart Orme, ο 41χρονος σκηνοθέτης τηλεοπτικών σειρών για τη βρετανική τηλεόραση, τον οποίο είχαν αρχίσει να συνεργάζονται από το “Duke”, στα βίντεο κλιπ των "No Reply At All" και "Misunderstanding". Αυτή τη φορά, μεταφέροντας αυτή την αίσθηση υγρασίας στο σκηνικό ενός υποφωτισμένου κακόφημου μπαρ, ο Orme δημιουργεί μια σεπια – noir ταινία μικρού μήκους, που από τη μέση και μετά εγχρωμοποιείται. Ο ιδρώτας δείχνει απολύτως πειστικός στο λαιμό και το κούτελο του Phil Collins. Σε αντίστιξη με τον σχεδόν απαθή Tony Banks, αφοσιωμένο στο να παίζει το χιτσκοκικό ακκόρντο στα συνθεσάϊζερ και τον στωϊκό Rutherford και την Gibson του, ο Collins στα κοντινά του ρεφραίν μεταμορφώνεται μέσω πρώτα ενός αιμάτινου φίλτρου και μετά ενός απόκοσμα εκτυφλωτικού φωτός που έρχεται από πίσω σ’ έναν παρανοϊκό, έναν άντρα που υποφέρει κι εκπλιπαρεί θυματοποιούμενος πριν βάλει μπροστά να κάνει κάτι τρομερό, που όπως ο θεατής υποπτεύεται, θα έχει αποδέκτη τη γυναικεία μορφή προς την οποία ικετεύει και συντρίβεται επί πάνω από πέντε λεπτά.


Το “Mama” θα γίνει και το πρώτο single από το άλμπουμ που λόγω του ότι ένιωσαν ότι τονίζει στη στενή τους μουσική διασύνδεση θα του δώσουν για τίτλο το όνομά τους (UK#1, 15/10/83 και US#9, 3/12/83). Έχοντας πλέον χαράξει τον δικό τους δρόμο ως ένα από τα κυρίαρχα A.O.R. γκρουπ με progressive παρελθόν, η Βρετανία θα καλωσορίσει το νέο υλικό των Genesis.
To “Mama” θα μπει μέσα στα πέντε πρώτα του καταλόγου των επιτυχιών για τα single (UK#4, 17/9/83), κάνοντάς το την μεγαλύτερη επιτυχία τους μέχρι εκείνη τη στιγμή.
Στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού μπορεί οι στοιχειωμένοι μονόλογοι για παθιασμένους έρωτες και κρυπτοδιαστροφικά πάθη με μαμάδες, μανούλια και μανάρια να μην ήταν ποτέ υλικό που θα μπορούσε να επιτραπεί να ανέβει πολύ στα τσαρτ (US#73, 29/10/83), όμως κι εκεί ο δίσκος θα γίνει ο δεύτερος πλατινένιος των Genesis μετά το “Duke”, με το αισιόδοξο, πιανιστικό ποπ single “That’s All” να γίνεται λίγους μήνες αργότερα η μεγαλύτερη τότε επιτυχία τους στην Αμερική (US#6, 11/2/84).
Η μονοήμερη έξοδος στο Χολαργό, πάντως δεν ήταν, από κάθε άποψη, επιτυχία. Στον δρόμο της επιστροφής, με τους δύο εφήβους ν’ ακούνε πειθήνια εκστατικοί τον ενήλικο οδηγό να τους εξηγεί τί είναι η μανέλα σπειρώματος και πώς χρησιμοποιεί στη δουλειά του τη μέγγενη ακριβείας και τον προέφηβο να έχει καταδυθεί σ’ ένα τεύχος του «Σπορτ Μπίλλυ», ο τρίτος έχει ακόμη στο μυαλό του αυτό το μυστήριο, διαπεραστικό κομμάτι. Γιατί έλεγε “Mama”; Τα αγγλικά του δεν έφταναν να αποκωδικοποιήσει τους στίχους, όμως τό’νιωθε, ο τραγουδιστής αυτός δεν φώναζε τη μαμά του, κι όποια κι αν αποκαλούσε έτσι, σίγουρα δεν ήταν για καλό. Έλα όμως που του είχε κιόλας κολλήσει στο μυαλό. Πρέπει να το βρει και να το ξανακούσει.
Ανοίγει με τρόπο το ΑKAI τσέπης, γυρίζει το ροδελάκι και κολλάει το ηχείο στ’ αυτί του. Τόση διδαχή για βίδες και μπετόβεργες δεν αντέχεται. Η φωνή του Αντώνη Πυλιαρού που μεταδίδει Ολυμπιακός – Εθνικός από το Καραϊσκάκη σκέτο βάλσαμο. Ο ενήλικος οδηγός υποτιμούσε φανερά το ποδόσφαιρο και με κάθε ευκαιρία, κάγχαζε για την ενασχόληση μ’ αυτό, οπότε δεν θέλει μέσα στο στρίμωγμα του Simca να δώσει την παραμικρή αφορμή για να στραφεί η συζήτηση στις προτιμήσεις του με ειρωνικά πώς και γιατί. Υπομονή μέχρι τα Χριστούγεννα. Τότε θα του έρθει απ’ το Λονδίνο το γουώκμαν με ακουστικά παραγγελιά στη μακρινή θεία που δε χαλάει χατήρι. Τότε, όλη του η ζωή του θα’ ταν αλλιώς.
Μέχρι τότε, με δύο γκολ του Αναστόπουλου μερικά λεπτά πριν το τέλος, τέσσερις μέρες μετά το θρίαμβο επί του Άγιαξ στο ολυμπιακό Στάδιο, ο Θρύλος κερδάει 3-1 στο πειραϊκό ντέρμπυ τον Εθνικό και η ζωή συνεχίζεται.


Παναγιώτης Παπαϊωάννου

 

// Old Time Rock

// Live Favorites