Image
Diamonds & Pearls 21-08-2025

Pearl Jam και "Black": Mία αγάπη χωρίς ανταπόκριση

Του Φώτη Μελέτη

Το "Black" είναι το 5ο κομμάτι από το ντεμπούτο άλμπουμ των Αμερικανών Pearl Jam, με τίτλο "Ten" (13 φορές πλατινένιο στις ΗΠΑ) και θεωρείται ευρέως ως ένα από τα πιο συναισθηματικά φορτισμένα κομμάτια των Pearl Jam. Άλλωστε η διαρκής δημοτικότητα του τραγουδιού και η συνεχής παρουσία του στις ζωντανές εμφανίσεις του συγκροτήματος υπογραμμίζουν τη σημασία του στη δισκογραφία των Pearl Jam. Η μουσική ανήκει στον κιθαρίστα Stone Gossard και οι στίχοι στον Eddie Vedder.

Το εντυπωσιακό με το συγκεκριμένο τραγούδι είναι ότι  κατάφερε να μπει στα charts παρά το γεγονός ότι δεν κυκλοφόρησε ποτέ ως single. Ο λόγος που το τραγούδι δεν κυκλοφόρησε ποτέ ως single ήταν ότι ο Eddie Vedder δεν ήθελε να χάσει την προσωπικότητά του, λόγω της υπερβολικής εμπορευματοποίησης. Σε μια συνέντευξη στο Rolling Stone, ο Vedder είπε: "Τα εύθραυστα τραγούδια συνθλίβονται από τις μπίζνες Δεν θέλω να είμαι μέρος της. Δεν νομίζω ότι το συγκρότημα θέλει να είναι μέρος της". Παρά ταύτα, το τραγούδι  θα έφτανε στο νούμερο 3 στα mainstream rock charts του Billboard ενώ ήταν τέτοια η θέληση του Vedder να μην εμπορευματοποιηθεί το τραγούδι που τηλεφώνησε προσωπικά στους διευθυντές ραδιοφωνικών σταθμών για να βεβαιωθεί ότι η Epic δεν είχε κυκλοφορήσει το τραγούδι ως single.
Το τραγούδι ξεκίνησε ως ορχηστρικό demo με το όνομα "E Ballad" που γράφτηκε από τον κιθαρίστα Stone Gossard το 1990. Ήταν ένα από τα πέντε τραγούδια που συγκεντρώθηκαν σε μια κασέτα με τίτλο "Stone Gossard Demos '91", η οποία κυκλοφόρησε με την ελπίδα να βρεθεί τραγουδιστής και ντράμερ για τους Pearl Jam. Η κασέτα έφτασε στα χέρια του τραγουδιστή Eddie Vedder, ο οποίος εργαζόταν τότε ως υπάλληλος βενζινάδικου στο Σαν Ντιέγκο. Ο Vedder ηχογράφησε φωνητικά για τρία από τα τραγούδια της κασέτας demo ("Alive", "Once" και "Footsteps") και ταχυδρομήθηκε πίσω στο Σιάτλ. Ακούγοντας την κασέτα, το συγκρότημα κάλεσε τον Vedder να έρθει στο Σιάτλ. Στο δρόμο του για το Σιάτλ, ο Vedder έγραψε στίχους για το "E Ballad", το οποίο ονόμασε "Black". Το τραγούδι ηχογραφήθηκε κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων του άλμπουμ "Ten" στα London Bridge Studios με τον Rick Parashar στο τιμόνι ως παραγωγό. Το τραγούδι τελικά μιξαρίστηκε και ολοκληρώθηκε στα Ridge Farm Studios στο Surrey της Αγγλίας με τον Tim Palmer. 
Ο κιθαρίστας Mike McCready αποκάλυψε πως για την ακουγόταν αρχικά η κιθάρα του τραγουδιού: "Αυτό είναι περισσότερο μια αντιγραφή του Stevie Ray Vaughan, όπου παίζω μικρά, ρέοντα πράγματα. Πραγματικά θεώρησα το τραγούδι όμορφο. Το έγραψε ο Stone και με άφησε να κάνω ό,τι ήθελα".
Στο documentary Pearl Jam Twenty του 2011, ο Vedder είπε για το νόημα του τραγουδιού: "Πρόκειται για τις πρώτες σχέσεις. Το τραγούδι αφορά την απελευθέρωση. Είναι πολύ σπάνιο μια σχέση να αντέξει την βαρυτική έλξη της Γης και το πού θα οδηγήσει τους ανθρώπους και πώς θα εξελιχθούν. Έχω ακούσει να λένε ότι δεν μπορείς να έχεις μια αληθινή αγάπη εκτός αν ήταν μια αγάπη χωρίς ανταπόκριση. Είναι μια σκληρή, γιατί τότε η πιο αληθινή σου είναι αυτή που δεν μπορείς να έχεις για πάντα."
Τόσο ο Mike McCready όσο και ο Stone Gossard  αποδίδουν το εμβληματικό τους παίξιμο ηλεκτρικής κιθάρας στο τραγούδι. Για μεγάλα σημεία του outro του τραγουδιού, η κιθάρα του McCready είναι πλήρως παραμορφωμένη, υψώνοντας παράλληλα τα δεύτερα φωνητικά. Σε αυτό το τμήμα, ξεκινά με παραλλαγές της φωνητικής γραμμής, πριν αποσυνδεθεί πλήρως και εκπέμψει με πλήρες συναίσθημα.
 
                                                                            "I know someday you'll have a beautiful life"
                                       
Το "Black" συνδυάζει αριστοτεχνικά τη μελαγχολία, τον πόνο και τα περίπλοκα συναισθήματα που συνοδεύουν το τέλος μιας σημαντικής σχέσης, με αποτέλεσμα έναν στοιχειωτικό αλλά και σπαρακτικό τόνο στην ερμηνεία.Ειδικά ο στίχος "Now the air I sudden and breathed has a turn" απεικονίζει έντονα πώς όλα όσα κάποτε αγαπάς έχουν αρχίσει να φαίνονται στραβά και ανησυχητικά. Αυτή η αίσθηση επιδείνωσης τονίζεται περαιτέρω συνεχίζεται με το "All the love gone bad turned my world to black", μεταφέροντας ότι η ζωή (του Vedder) έχει επισκιαστεί από τα ερείπια μιας κάποτε πολλά υποσχόμενης αγάπης. 
Η αληθινή συναισθηματική κορύφωση του τραγουδιού φτάνει όταν ο Vedder αναφωνεί με πάθος: 
"I know someday you'll have a beautiful life
I know you'll be a star
In somebody else's sky
But why
Why
Why can't it be
Oh can't it be mine"
«Ξέρω ότι θα είσαι ένα αστέρι στον ουρανό κάποιου άλλου, αλλά γιατί; Γιατί; Γιατί δεν μπορεί να είναι;». 
Αυτοί οι στίχοι όχι μόνο αποκαλύπτουν το βάθος του πόνου του, αλλά και τις αντικρουόμενες σκέψεις για το πώς να προχωρήσει. Η φωνητική ερμηνεία του Vedder υπογραμμίζει την ωμότητα αυτών των συναισθημάτων, καθιστώντας το "Black" μια δυνατή και αξέχαστη εξερεύνηση της αγάπης, της απώλειας και του αγώνα να αφήσεις πίσω σου τα πράγματα.
Στο "Black" κυριαρχούν οι μελαγχολικές κιθάρες, το θλιμμένο μπάσο του Jeff Ament όπου μαζί με την βαριά δράση των τυμπάνων του Dave Krusen και κυρίως τα πονεμένα και περιπλανώμενα φωνητικά του Vedder που ακούγονται έτοιμα να εκραγούν ανά πάσα στιγμή δημιουργούν πιθανόν μία από τις  δυνατές στιγμές της μπάντας. Τα παθιασμένα φωνητικά του Eddie και η απαλή ακουστική κιθάρα, δημιούργησαν μια βαθιά και έντονη αντίθεση, ειδικά με τον συνηθισμένο ηλεκτρικό ήχο του συγκροτήματος. Αυτή η διαφορά ενίσχυσε τον συναισθηματικό αντίκτυπο του τραγουδιού, καθιστώντας το ακόμα πιο συγκινητικό και αξέχαστο με τα υπόλοιπα μέλη να δημιουργούν και εκείνα μια συνολική αίσθηση θλίψης αλλά και παρηγοριάς.
Ειδικά η εμφάνιση τους MTV Unplugged,το 1992 είναι συγκλονιστική με το Vedder να κάνει κατάθεση ψυχής και καθώς το τραγούδι δεν έχει επίσημο μουσικό βίντεο κλιπ, αυτό είναι το πιο κοντινό που μπορούμε να δούμε στο πλήρες συναίσθημα του Vedder εκείνητην εποχή που κυκλοφόρησε. Παράλληλα η επιρροή του Vedder από τους indie rockers, American Music Club και πιο συγκεκριμένα από τον τραγουδιστή τους Mark Eitzel είναι εμφανής στο "Black" σε σημείο με τον τραγουδιστή  των Pearl Jam να λέει χαρακτηριστικά: "Ω, ναι, κανείς δεν το κατάλαβε ποτέ αυτό". 
Τον Μάιο του 2011, το "Black" ψηφίστηκε ως η 9η καλύτερη μπαλάντα όλων των εποχών από τους αναγνώστες του περιοδικού Rolling Stone ενώ το Kerrang κατέταξε το τραγούδι στην πρώτη θέση στη λίστα του με τα 20 καλύτερα τραγούδια των Pearl Jam.
 
Υ.Γ.1: Ο παραγωγός του "Τen", Rick Parashar παίζει hammond στο εν λόγω τραγούδι.
 
Φώτης Μελέτης